Welke soorten gedrag zijn er?

Apr 27, 2021

Welke soorten gedrag zijn er? Gedrag lijkt soms ongrijpbaar en vaag, maar dat hoeft het niet te zijn. Leer hoe je gedrag kunt begrijpen aan de hand van deze voorbeelden van gedrag. Het kan je helpen als je op zoek bent naar gedragsverandering bij jezelf of een ander.

Wil je alles lezen over gedrag en gedragsverandering? Lees dan dit lange artikel voor een uitgebreide introductie. Hierin ga ik onder meer in op vier redenen van gedrag. De soorten gedrag komen voor mij op hetzelfde neer. De Gedragsanalyse stelt dat elk gedrag altijd (!) één van de vier soorten gedrag is.

Het soort gedrag waarmee ik aandacht krijg

Eén van de vier soorten gedrag is gedrag waarmee je aandacht krijgt. Aandacht krijgen is heel belangrijk voor de mens. Op het moment dat je aandacht krijgt, krijg je het gevoel dat je wordt gezien en gehoord. Aandacht vragen is voor sommige mensen heel gebruikelijk. Voor de omgeving is om aandacht vragen soms belastend. Aandacht krijgen voor de één is daardoor lang niet altijd positief voor anderen.

Voorbeelden van aandacht vragen

Een standpunt geven over een bepaald onderwerp;
Het plaatsen van- of reageren op een bericht op sociale media;
Je haar op een heel expliciete wijze dragen;
Structureel te laat verschijnen bij ontmoetingen;
Je stem verheffen;

Het soort gedrag waarmee ik iets vervelends kan voorkomen

Dit wordt ook wel vermijdingsgedrag genoemd. Sommige mensen zijn heel goed geworden in het vermijden van iets waar ze geen zin in hebben. Bepaalde woorden geven de mogelijkheid om niet concreet te worden. Daarmee kun je ontsnappen aan iets waar je geen zin in hebt. Ook is het soms heel handig om geen gedrag te laten zien. Stil vallen is ook een manier om te vermijden of te ontsnappen.

Voorbeelden van vermijdingsgedrag

Het uitspreken van woorden zoals ‘straks’, ‘nog niet’ of ‘later’;
De andere kant opkijken bij het passeren van een ander;
Het geven van een antwoord dat niet ingaat op de vraag die gesteld is;
Iemand kleineren om machtsverlies te voorkomen;
Ja zeggen, maar nee doen;

Het soort gedrag waarmee ik doelen behaal

Het behalen van concrete doelen is een veel voorkomende soort van gedrag. Mensen stellen zichzelf een doel of krijgen een taak en daar wordt actief aan gewerkt. Het behalen van tastbare doelen is goed te zien. Aandacht kun je slecht meten en vermijden kun je vaak slecht zien. Bij het behalen van doelen wordt het allemaal een stuk concreter en dit is dan ook vaak een constructieve soort gedrag.

Voorbeelden van concrete doelen

Sparen voor een vakantie;
Schrijven aan een verslag;
Het winnen van een medaille na een sportprestatie;
Opruimen van een kamer;
Het oplossen van een kruiswoordpuzzel;

Het soort gedrag waar het lichaam behoefte aan heeft

Na aandacht, vermijden en concrete doelen behalen is er nog één soort gedrag over. Er is namelijk gedrag dat wordt bepaald door jouw lichamelijke behoeftes. Jouw biologie kan niet zonder eten en drinken bijvoorbeeld. Het lichaam veroorzaakt ook gedrag zou je kunnen zeggen. Het houdt zichzelf namelijk graag in stand.

Voorbeelden van biologische behoeftes

Het drinken van een glas water om je dorst te lessen;
Jezelf warm aankleden tegen de kou;
Het krabben door jeuk aan je arm;
De behoefte aan intimiteit, zoals bij knuffelen of seks;
Het eten van een maaltijd, omdat je trek hebt;