Wat is feedback geven en wanneer werkt het positief en negatief?

Feedback geven. We praten er vrij eenvoudig over, maar het is in de praktijk toch heel wat lastiger dan het lijkt. Wat is feedback geven en wanneer werkt het positief en negatief? In dit artikel gaan we in op de werking van feedback.

Wat is feedback geven?

Feedback geven is via taal iets opmerken bij een ander in de hoop dat deze dit serieus neemt en er iets mee doet. Het doel van feedback geven zou moeten zijn dat je de ander probeert te wijzen op iets dat die ander misschien niet ziet, of anders ervaart. Feedback geven is daarmee een proces waarbij je de ander verstoord in zijn opvattingen en/of beleving. Het lastige bij feedback geven is dat je beperkte invloed hebt op hoe de ander jouw feedback beleefd. Daarmee is goede feedback geven niet eenvoudig. 

Lees ook: De mens zet zijn eigen beleving centraal. Welke gevolgen heeft dat?

Waarom is feedback krijgen niet eenvoudig?

Het woord 'feedback' klinkt constructief, maar wordt lang niet door iedereen zo beleefd. Zoals gezegd ben je met feedback iets heel wezenlijks aan het doen, namelijk het verstoren van de ander in zijn bestaande patroon. Die patronen in gedrag zijn soms jaren, of decennia oud. Alhoewel jij dus misschien iets ziet bij de ander dat naar jouw mening anders zou moeten of kunnen, is de ander zich mogelijk van geen kwaad bewust. Feedback krijgen is niet eenvoudig, omdat je te horen krijgt dat de manier waarop je naar de wereld keek, voor een klein beetje toch anders blijkt te zijn. In de sociale psychologie wordt het verstoren van bestaande opvattingen 'cognitieve dissonantie' genoemd. Dit betekent vrij letterlijk een verstoring van je cognitie. Je dacht te weten hoe de wereld in elkaar zat, maar nu is er iemand in je omgeving die die beelden veranderd. Je kunt je misschien vanuit dit perspectief voorstellen waarom verzet dan een heel logische reflex is.

Lees ook: Ieder gedrag is logisch. Voor degene die het gedrag laat zien.

Waarom is feedback geven belangrijk?

Als feedback ontvangen zo lastig is voor de ander en je bij voorbaat je al schrap moet zetten voor verzet, waarom geven we dan feedback? Feedback geven is belangrijk, omdát de ander in zijn eigen patroon gevangen zit. Je ziet als mens alleen wat je ziet. Je ziet niet wat je niet ziet. Of, populair gezegd, je kunt jezelf niet aan je eigen haren uit het moeras trekken. Neurowetenschappelijk onderzoek laat zien dat we onszelf tijdens onze jonge jaren programmeren om alleen dat te zien dat we al herkennen. Kortom, we zijn er gek op om bij onze bestaande denkbeelden te blijven en daarop door te redeneren. Feedback is dus belangrijk om te krijgen, omdat we onszelf geen feedback kunnen geven. Dit maakt feedback een lastige aangelegenheid. De ander heeft alle reden om in verzet te komen en jij hebt de opdracht om toch te verstoren als je dingen graag ziet veranderen.  

Lees ook: Wie ik ben geworden? Ik ben wat ik om mij heen dénk te zien

Wanneer wordt feedback positief en wanneer negatief?

Of de ander feedback als positief of negatief ervaart, hangt van de ander af. Het beeld is vaak dat je met 'de juiste regels voor feedback' altijd goed wegkomt, maar dat is niet het geval. Als ik een heel leven lang ben gekleineerd tijdens mijn jeugd, gepest op school en een laag zelfbeeld heb, dan komt feedback vrijwel altijd negatief binnen. Op het moment dat ik zelfverzekerd ben, kritiek zie als een mogelijkheid om te leren en er niet direct emotionele lading aan toeken, is feedback prima te incasseren. Ik hanteer als gedragscoach geen standaard regels voor feedback, omdat ik weet dat de beleving aan de andere kant altijd bepalend is. Wat ik wel weet is dat ik dus voorzichtig moet navigeren bij het geven van feedback. Wat kan de ander aan?

Voorbeeld van goede feedback

Goede feedback is feedback die in haar logica te begrijpen valt. Door de ander. In de feedback trainingen die ik geef, probeer ik bij het geven van feedback te oefenen met de logica van gedrag. De ander - die ik feedback wil geven - vertoont altijd logisch gedrag. Ook als ik het gedrag niet logisch of passend vind. Ik wil dus eerst achterhalen waarom de ander doet wat hij doet, voordat ik daar overheen kom met mijn beeld over wat zou moeten zijn. Anders kom ik niet tot een gedragsverandering. Mijn mening is niet zo heel relevant als de ander zich ervoor afsluit. Ik kom dan niet binnen. Op het moment dat ik aansluit bij het gedrag van de ander, heb ik de aandacht van de ander. Want ik toon interesse. Goede feedback heeft dus nodig dat je eerst begrijpt waarom de ander het huidige gedrag vertoond. Daarna kan ik proberen om op het eigen beeld ernaast te leggen. 

Voorbeeld van slechte feedback

Bij slechte feedback geef je je eigen mening, zonder dat je je verdiept in de beweegredenen van de ander. 'Goh, ik zie dat jij de lijst niet volledig invult. Ik vind het van belang dat we met volledig ingevulde lijsten werken. Wat heb jij nodig om de lijst goed in te vullen?' is geen goede vorm van feedback. Waarom de ander de lijst niet volledig invult blijft namelijk onbesproken. Misschien is de reden waarom de ander iets niet doet wel heel logisch. Zonder vragen te stellen over het huidige gedrag kom je daar echter nooit achter. Waardoor de kans aanzienlijk is dat je kritisch overkomt. 

Behoefte aan een feedback training die werkt? Neem contact op >>