Wat is er nodig voor cultuurverandering binnen een organisatie?

De bedrijfscultuur is mede bepalend voor het succes van de organisatie. De manier waarop er tussen medewerkers onderling en met de klant wordt samengewerkt, noemen we de 'cultuur' van een organisatie. Cultuur is de samenwerking die tussen mensen in zit. Dit kan ook een gebrek aan samenwerking zijn. In zo'n geval spreek je van een cultuurprobleem. Wat is er nodig voor cultuurverandering binnen een organisatie?

Wat is een cultuurverandering?

Hoe medewerkers gewend zijn geraakt zich te gedragen ten opzichte van elkaar en de klant, zou je de 'cultuur' van het bedrijf kunnen noemen. Als we spreken over een cultuurverandering, dan hebben we het over het veranderen van de samenwerking tussen medewerkers. Hier wordt de klant uiteindelijk beter van. Het is niet eenvoudig om bestaande patronen van samenwerking tussen mensen te doorbreken. 

De bestaande cultuur van een organisatie heeft zich meestal jaren, soms decennia lang ontwikkeld. Medewerkers zijn gewend geraakt om op een bepaalde manier met elkaar om te gaan. Om die reden neemt een cultuurverandering tijd in beslag. Het kost namelijk tijd om te 'wennen' aan een andere verstandhouding tussen collega's onderling. Zeker als mensen lang voor een organisatie werken, moeten zij gaan beleven dat samenwerken ook anders kan.

Wat is er nodig voor cultuurverandering?

Als je tot andere samenwerking tussen mensen wil komen, dan zijn daar een aantal zaken voor nodig. In feite wil je van oud naar nieuw. Veel organisaties slaan het liefst de stap van 'oud' over. In pakkende missie en visie documenten wordt de nieuwe organisatiecultuur alvast beschreven. Daarmee wordt geen recht gedaan aan waarom de huidige cultuur is zoals deze is. Het risico van de vlucht naar voren is dat de bron van de huidige cultuur niet bekend wordt. Als die bron aanwezig blijft, dan zal een nieuwe organisatiecultuur weinig kans van slagen hebben.

Lees ook: Wat is een cultuurverandering en waardoor kan een cultuur veranderen?

Ingrediënten voor een cultuurverandering

Een cultuurverandering kan tot stand komen als er slimme interventies plaats vinden zodat mensen anders gaan samenwerken. Voordat je de samenwerking van een groep mensen kunt beïnvloeden, zijn een aantal ingrediënten in de voorbereiding noodzakelijk. 

Wat is de bron van de huidige organisatiecultuur?

De wijze waarop medewerkers op dit moment met elkaar samenwerken, moet in kaart worden gebracht. Dit vraagt een aantal verdiepende gesprekken. Het verhaal achter het verhaal moet opgehaald worden. Via een survey op afstand of een gestandaardiseerde vragenlijst kom je naar mijn mening niet tot de kern. Hoe en waarom mensen zich tot elkaar verhouden wordt duidelijk met vertrouwelijke gesprekken. Waarom doen medewerkers wat ze doen? De logica achter de huidige cultuur wordt op die manier duidelijk. Gedrag is namelijk altijd logisch. 

Lees ook: Ieder gedrag is logisch. Voor degene die het gedrag laat zien.

Welke uitgangspunten heeft de nieuwe organisatiecultuur?

Het is belangrijk om de uitgangspunten voor de nieuwe samenwerking duidelijk met elkaar vast te stellen. Deze uitgangspunten moeten breed gedragen worden en bij iedereen bekend zijn. Het is hierbij ook van belang dat benoemd wordt wat er van de nieuwe cultuur afhangt. Waarom is dit belangrijk? Wat komt er op de medewerkers af? Wat zijn de gedragsregels onderling? Hoe gaan we om met nieuwe medewerkers? Het uitwerken van de wenselijke cultuur moet verder gaan dan containerbegrippen zoals 'resultaatgerichte cultuur' of 'klantgerichte cultuur'. Als jij het niet voor kunt doen, kan ik je niet nadoen.

Lees ook mijn uitgebreide introductie op gedrag en gedragsverandering

Welke consequenties hangen aan het negeren van de nieuwe cultuur?

Gedrag verandert alleen als er een consequentie wordt gehangen aan gedrag. Wat gebeurt er als ik mij aan de nieuwe manier van samenwerken houd? Word ik dan gezien? Gewaardeerd? Op het moment dat ik zie dat een collega zich er niet aan houdt, wat gebeurt er dan? Welke consequenties zitten aan het vasthouden aan het oude? Een cultuurverandering heeft nodig dat er goed gekeken wordt naar gedrag en er gevolgen zijn voor medewerkers die wel en die niet meedoen in het veranderproces. 

Lees ook: Welke invloed heeft cultuur op individueel gedrag?

Wat is een cultuurveranderingstraject?

Samengevat is een cultuurveranderingstraject binnen een organisatie een langere periode waarin de samenwerking tussen mensen actief wordt begeleid. Als de mechanisme voor de ongewenste cultuur bekend is, kan hier op ingegrepen worden. Nadat de nieuwe spelregels tussen mensen voldoende zijn uitgewerkt, kunnen medewerkers meegenomen worden in wat de nieuwe wijze van samenwerken is. In de samenwerking die vervolgens ontstaat moet wenselijk gedrag beloond worden en moet er consequenties zitten aan ongewenst gedrag. Daar is wel voor nodig dat expliciet wordt gemaakt wat wenselijk en niet wenselijk is. Een cultuurverandering wordt succesvol op het moment dat het grootste deel van de groep mensenpositieve associaties krijgt met de nieuwe wijze van samenwerking. Vanaf dat moment vindt er een cultuuromslag plaats waarin nieuwe gedragingen domineren boven oude gedragingen.

Lees ook: Kenmerken van een angstcultuur. Hoe herken je een angstcultuur?

In het bezit van een cultuurprobleem?

De Gedragscoach heeft veel ervaringen met cultuurveranderingstrajecten. De mens is wetmatig in zijn gedrag en voor groepen mensen geldt hetzelfde. Een cultuurprobleem valt altijd te verklaren. Daar is wel kennis over gedrag voor nodig. Heb je de behoefte om een keer vrijblijvend te spreken over jouw casuïstiek? Neem dan contact op.