Wat is een aanspreekcultuur en hoe creëer je dat?

Wil je een aanspreekcultuur creëren? Bijvoorbeeld in de zorg of in het onderwijs? In dit artikel leggen we uit wat een aanspreekcultuur praktisch is en hoe je dat creëert. We gaan ook in op waarom een aanspreekcultuur ontbreekt.

Wanneer is er sprake van een aanspreekcultuur?

Een aanspreekcultuur is een samenwerking tussen een groep mensen, waarbij het gebruikelijk geworden is dat de leden van de groep elkaar aanspreken als er iets afwijkends ontstaat. Vooral in de zorg en het onderwijs is het creëren van een aanspreekcultuur vaak een doel. Het nut van een aanspreekcultuur is dat er via elkaar aanspreken van elkaar, kan worden geleerd en verbeterd. Zeker in het publieke domein is dit van belang, omdat de financier van het publieke domein vaak een andere partij is dan degene die gebruik maakt van bijvoorbeeld zorg en onderwijs. In de for-profit sector is het gebruikelijker om elkaar aan te spreken, omdat de klant degene is die de rekening betaalt.

Lees ook: Waarom spreken mensen elkaar niet aan?

Hoe kun je een aanspreekcultuur creëren?

Om een aanspreekcultuur te kunnen creëren, is het belangrijk om te begrijpen waarom er géén aanspreekcultuur ontstaat. Het samen leren en verbeteren klinkt als een logisch doel voor een organisatie, maar is niet soms niet te bereiken in de praktijk. Om een ander aan te kunnen spreken, is het noodzakelijk dat die ander dit op een goede manier kan incasseren. Gebeurt dat incasseren bijvoorbeeld op een emotionele wijze, of blijken er op een later moment negatieve gevolgen te zitten aan feedback geven, dan leren mensen het af om elkaar aan te spreken. Het creëren van een aanspreekcultuur is dus niet iets dat je kunt 'afspreken' met elkaar. Voordat aanspreken gebruikelijk wordt tussen mensen, moeten er goede voorbeelden ontstaan waarbij mensen elkaar aanspreken. Die goede voorbeelden kunnen niet ontstaan als aanspreken wordt bestraft.

Hoe kun je een aanspreekcultuur verbeteren?

Word er in de basis wel feedback gegeven, maar is dit nog niet heel gebruikelijk voor een team? Benoem en bevestig dan het voorbeeldgedrag van elkaar aanspreken. In de gedragswetenschap wordt gesteld dat 'You het what you reinforce', oftewel je krijgt wat je bekrachtigt. Als je elkaar aanspreken als wenselijk gedrag ziet, bekrachtig dan positief dit gedrag als het ontstaat. Voor veel organisaties is het gebruikelijk om te benoemen wat zij niet ziet. Het is veel effectiever voor gedrag en gedragsverandering als je benoemt wat je wél ziet.

Lees ook: Cultuurverandering of cultuuromslag nodig? Begin bij groepsgedrag

Elkaar aanspreken moet je durven. En leren.

Het aanspreken van een collega moet je durven. Je moet een drempel over en stellen dat jouw mening ertoe doet. Daarnaast is het belangrijk dat je vaardig bent in het geven van feedback. Goed feedback geven is een competentie. Het gaat over zorgvuldig navigeren en rekening houden met de beleving van de ander. Uit onderzoek blijkt dat de beleving van mensen in een team bepalend is voor de ervaren veiligheid in dat team. Die veiligheid is op haar beurt weer bepalend bij het willen geven van feedback. Heeft u een team waarbij feedback geven niet gebruikelijk is en de aanspreekcultuur ontbreekt? Neem dan contact op >>