Wat is assertief gedrag en hoe herken je het?

Wat is assertief gedrag en hoe herken je het in de praktijk? In dit artikel gaan we in op de betekenis van assertief gedrag. Wat is assertiviteit precies en kun je jezelf hierin trainen? We gaan in op een aantal oefeningen die je kunt doen. 

Wat is de definitie van assertief?

Assertiviteit is een woord dat we gebruiken om iemand te beschrijven die op een zelfverzekerde en overtuigende wijze een standpunt inneemt. Het ontbreken van negatieve emoties is een belangrijke voorwaarde bij assertiviteit. Het standpunt wordt niet op gefrustreerde wijze overgedragen, maar vanuit een persoonlijke overtuiging. Assertiviteit is mede door het ontbreken van negatieve emoties een persoonlijke eigenschap die positief wordt beoordeeld. Op het moment dat iemand assertief overkomt, dan wordt de wijze waarmee iemand zich presenteert gewaardeerd door de omgeving. De definitie van assertief zijn heeft dus in sterke mate met gedrag en emotionele regulatie te maken.

Wat is assertief gedrag?

Assertiviteit is gedrag waarbij de zelfverzekerdheid en overtuiging van iemand duidelijk terug te zien is in het handelen of via de taal die iemand gebruikt. Via een uitgesproken standpunt of voorbeeldgedrag laat iemand zien wat voor standpunt diegene heeft. Je kunt assertiviteit observeren en daarmee is het goed mogelijk om aan te wijzen wat assertief gedrag is. Assertiviteit mag niet vertroebeld worden door negatieve emoties zoals boosheid. Hierdoor blijft de inhoud van het standpunt centraal staan. Assertiviteit vraagt kritisch denken en jezelf uit durven spreken. Assertief gedrag leidt tot een positiever zelfbeeld en meer zelfvertrouwen.

Wat betekent assertief zijn voor het dagelijks leven?

Iemand die zich vaker laat horen, wordt ook meer gezien. Als je zonder terughoudendheid of negatieve emotie en met zelfvertrouwen een standpunt in durft te nemen, ervaar je gaandeweg dat jouw standpunt ertoe doet. Je laat jezelf zien voor wat je weet en waar je voor staat. De associatie met een standpunt innemen wordt positief. Op het moment dat een mens zich comfortabel begint te voelen bij het innemen van een standpunt, leidt dit tot meer zelfverzekerdheid en overtuiging. Daarmee is dit een opwaartse cyclus.

Wat betekent een gebrek aan assertiviteit?

Er kan ook sprake zijn van een omgekeerd leerproces. Als een mens niet geleerd heeft, of zelfs afgeleerd is om een standpunt in te nemen, dan kan dit grote gevolgen hebben voor de zelfverzekerdheid en eigen overtuiging. Op zo'n moment is er sprake van het tegenovergestelde van assertief gedrag. Iemand reageert gelaten of niet op een situatie. De betekenis van assertief werkt dus beide kanten op.

Wat betekent assertief gedrag voor de ander?

Op het moment dat jij assertief gedrag vertoont, dan wordt voor de ander duidelijk waar je voor staat. Je neemt een standpunt in en weet dit zonder emoties over te brengen. Daarmee laat je zien dat je control bent van jezelf en jouw denken. Je laat daarmee aan de ander zien dat men niet zomaar om jou heen kan en dat jouw mening ertoe doet.

Oefeningen in assertiviteit

Hoe kun je assertief overkomen?

• Verdiep je inhoudelijk  in een onderwerp voordat je er een uitspraak over doet, zodat je (zeker) weet waar je het over hebt;
• Breng jouw standpunt zonder angst, terughoudendheid, frustratie of boosheid. Sta voor wat je zegt, zonder emotioneel te worden;
• Herhaal je standpunt als je merkt dat dit onvoldoende wordt gehoord;
• Accepteer en waardeer het standpunt van een ander op de onderdelen waarvan je vindt dat je het ermee eens bent;
• Stel open vragen aan de ander, zodat je de onderbouwing van de ander achterhaalt;
• Spreek openlijk uit dat je niet eens bent met het standpunt van de ander en waarom je dat vindt.

Lees ook: Negatieve emoties loslaten? Met deze aanpak blijf je er niet in hangen