Waar komt angst vandaan en wat kun je eraan doen?

Gevoelens van angst zijn voor sommige mensen heel gebruikelijk. Welke plek nemen deze gevoelens in binnen jouw leven? Om daar goed over na te kunnen denken starten we met de vraag ‘Waar komt angst vandaan?’. In dit artikel pakken we de gedragswetenschap erbij, zodat jij de vraag kunt beantwoorden ‘Waar komen mijn angsten vandaan?’.

Emoties zijn een feedback mechanisme

Bij alles wat je ziet, doet, proeft, denkt en hoort krijg je een bepaald gevoel. Dat gevoel zegt iets over of hetgeen je ervaart bij jou past. Als je iets moois ziet, voelt dat goed. Iets eten wat je lust is lekker. Terugdenken aan een mooie ervaring voelt goed. Andersom werkt dat ook zo. Geluidsoverlast irriteert. Niet iedereen vindt kiwi’s lekker. Alles wat zich afspeelt om jou heen geeft een bepaalde emotie. Die emoties zijn in feite een feedback mechanisme. Het gevoel dat je krijgt heeft een signaal functie. Het is belangrijk om je te realiseren dat je niet je gevoel bent, maar dat je gevoel vooral laat zien of iets bij je past. Dus niet ‘ik ben angstig’, maar ‘ik ervaar angst’.

Angst is één van de vier basisemoties

We hebben veel soorten woorden voor emoties. Schaamte, trots, medelijden, blijdschap, vreugde, verrast zijn, etc. Het precieze aantal emoties staat niet vast. De discussie hierover varieert van enkele emoties tot vele duizenden soorten. Als we de wetenschap van toegepaste gedragsanalyse volgen, dan houdt zij vier emoties aan die de basis vormen van alle andere soorten emoties. Die vier emoties zijn blijdschap, angst, boosheid en gelatenheid. Angst is daarmee dus een heel fundamentele emotie.

Angst is gekoppeld aan dwang

Diezelfde wetenschap van gedragsanalyse stelt dat angst altijd (!) gekoppeld is aan dwang. Bij dwang moet je iets doen wat je liever niet wil. Omdat je er niet onderuit komt en de omgeving dit van je vraagt, doe je toch wat van je wordt verlangd. Een vorm van dwang kan bijvoorbeeld zijn dat je liever niet aan het werk gaat, maar dit toch doet iedere dag. Anders kun je de rekeningen niet betalen. Dwang is ook dat je met mensen in contact moet staan die je liever vermijdt, maar je dat voor je gevoel niet kunt maken. Je op een bepaalde manier gedragen. Iets ondernemen waar je geen zin in hebt. Iets nieuws proberen terwijl je liever bij het oude blijft. Dwang kent vele vormen.

Waar komt angst vandaan?

Samengevat is angst een emotie die aangeeft dat je iets tegen je zin doet of moet gaan doen. Er wordt iets van je verlangd dat eigenlijk niet bij je past, maar je voor je gevoel moét doen. Je zou deze situatie het liefst willen vermijden, maar je wordt gedwongen om ermee aan de slag te gaan. Dat voortdurende gevoel van dwang levert angst op. Je vraagt je namelijk bij dwang voortdurend af of je iets vervelends zal gaan ervaren. Dwang en angst kosten veel energie, omdat je voor je gevoel voortdurend op je hoede moet zijn. Het is bewezen dat angst de hersenen anders laat functioneren. Gevoelens van angst kunnen op hun beurt leiden tot meer gevoelens van angst.

Hoe kun je angst overwinnen?

Als het gevoel van angst voortkomt uit dwang, dan is het belangrijk om die dwang aan te pakken. Daarvoor is het noodzakelijk dat je andere keuzes durft te maken. Als wij mensen begeleiden en coachen, dan doen we dit door de ervaringen logisch te maken. Dat geeft de mogelijkheid om anders naar jezelf en naar jouw omgeving te kijken. Waar komt jouw gedrag en dat verlangen van de omgeving vandaan? Waarom zijn de omstandigheden waar je mee te maken had logisch? Hoe kun je op een andere manier kijken naar dezelfde dingen? Onze praktijkervaringen laten zien dat we mensen in een andere denkstand kunnen brengen. Dat doen ze vooral zelf, met tools en handvatten vanuit ons. Als je zelf van mening bent dat je gebukt gaat onder gevoelens van angst, stuur een mailtje. 

Bronnen
Sulzer-Azaroff, B., & Mayer, G. R. (1991). Behavior analysis for lasting change. Holt, Rinehart & Winston;
Gilovich, T., Keltner, D., Chen, S., & Nisbett, R. E. (2013). Social psychology. International student edition;
Pratkanis, A. R. (Ed.). (2011). The science of social influence: Advances and future progress. Psychology Press;