Met wat voor collega werk jij samen? Dit is onze checklist

Jan 17, 2022

Collega's heb je niet voor het uitkiezen. Althans, meestal niet. Het samenwerken met mensen die je in eerste instantie niet goed kent is niet altijd eenvoudig. Dat komt omdat gedrag zich pas gaandeweg echt openbaart. En dan moet je nog goed opletten ook. Met wat voor collega werk jij samen? Dit is onze checklist.

Check: op de relatie of op de inhoud?

Grofweg vallen mensen uiteen in twee typen als het op samenwerken aan komt. De één is vooral bezig met het smeden van relaties en de ander is vooral bezig met de inhoud. Zoals je misschien begrijpt zijn dit twee heel verschillende aanvliegroutes. Een persoon die georiënteerd is op relaties, concentreert zich met name op de positie binnen een groep of organisatie. Dit komt voort uit een behoefte aan veiligheid. 'Wanneer doe ik het goed'? Positiebepaling, hiërarchie, verbindingen leggen, bondjes smeden en ontdekken wie welke rol heeft staat hierbij centraal. Collega's die op de inhoud actief zijn, hebben 'veilig' en 'onveilig' veel minder in hun scope zitten. Zij zijn bezig met de inhoud van de opdracht. Het relationele staat hierbij op een tweede plaats. Het aangaan van relaties heeft tot doel om tot de inhoud te komen. Waar de één dus bezig is met het hebben van relaties voor de relaties, is de ander actief met de inhoud en heeft daar relaties voor nodig.

Hoe kom je hier achter?

Hoe kom je er nu achter of je te maken hebt met collega's die doel georiënteerd zijn, of relatie georiënteerd zijn? Het meest verstandige wat je kunt doen is het stellen van een vraag aan de groep. Welke vraag is dat? Een belangrijke spelregel in de gedragswetenschap is deze formule:

Prestatie = Gedrag + Resultaat

Wil je weten welk gedrag gepast en ongepast is binnen een groep? Dan zal je erachter moeten komen welke Prestatie en welk Resultaat behaald moet worden. Als er al zoiets is als een Prestatie en Resultaat binnen jouw groep. Het komt voor dat de groep helemaal geen Resultaat nastreeft en dat die vraag grotendeels beantwoord blijft. Ook komt het voor dat je de eerste bent die zo'n vraag stelt.

Check: 'vermijden' of 'concrete doelen nastreven'?

Een andere belangrijk element om te bepalen hoe jouw collega's zich gedragen is het achterhalen van de functie van het gedrag. Op deze website kun je uitvoerig lezen over de vier redenen waarom mensen zich gedragen. Twee van die vier redenen zijn heel concreet waar te nemen mits je heel scherp oplet.

Vermijden, ontsnappen, ontwijken is heel natuurlijk gedrag. Kleineren, roddelen, uitstellen, niet reageren zijn hier voorbeelden van. Sommige mensen zijn hier expert in geworden. Oefen met observeren en voor je het weet word je vaardiger in het zien van 'geen' gedrag;
Concrete doelen behalen is een heel prettige eigenschap, vooral voor jouw werkgever. Je kunt heel concreet waarnemen wanneer een collega concrete doelen heeft gesteld voor zichzelf. Afspraken worden nagekomen, vaak is diegene authentiek in zijn communicatie en hij/zij maakt een pro-actieve houding.

Hoe kom je hier achter?

Observeren, observeren en observeren is hetgeen wat je vooral moet doen. Welke taal gebruiken mensen? Hoe concreet krijg je antwoord op een vraag? Krijg je überhaupt antwoorden? Bij vermijden is het van belang dat je leert zien wat er niet gebeurt. Bij concrete doelen is het vrij zichtbaar wat er wel of niet gebeurd. Dat wil overigens niet zeggen dat iemand een concreet doel heeft dat ook bij de werkgever of collega's past. Ik kan als concreet doel hebben om promotie te maken over de rug van een collega heen.