De betekenis van bias gaat vooral over gedrag en gedragsverandering

Wat is een bias? Een bias is een vooroordeel dat jij hebt over jezelf en de wereld om je heen. Deze vooroordelen zijn aangeboren en we hebben er allemaal last van. Jouw gedrag wordt deels bepaald door deze vooroordelen. Dat gaat onbewust en razendsnel. De betekenis van bias gaat dus vooral over gedrag en gedragsverandering. Wat voor nut hebben deze biases?

Sorry, jouw gedrag is niet rationeel

Tijdens jouw jeugd word je verteld dat het belangrijk is om verstandige keuzes te maken. Ook als volwassenen spreken we elkaar daarop aan. Alsof jouw gedrag een bewuste keuze is die jij volledig onder controle hebt. Dat blijkt helaas niet zo te zijn. Gedrag komt voor een belangrijk deel voort uit reflexen. Biases, ook wel vooroordelen genoemd maken deel uit van die reflexen. We blijken maar liefst 188 irrationele vooroordelen te hebben. Ons gedrag is dus zeker niet altijd rationeel.

Sommige delen van je hersenen staan altijd aan

Reflexen hebben een enorm belangrijke functie gehad tijdens onze evolutie. Zij hielpen ons met overleven. Zo zijn we bijvoorbeeld altijd alert op gevaar. Ook als je slaapt. Is nog het nodig dat je altijd onbewust bezig bent met jouw eigen veiligheid? Misschien niet als je in een afgesloten huis ligt te slapen. Leg dat echter je hoofd maar eens uit. Die staat altijd aan en dat kost het lichaam een hoop energie. Toch kun je je niet voornemen om hier minder energie in te steken.

Een bias is een mentale snelkoppeling

Om aan de andere kant energie te besparen, hebben je hersenen ergens tijdens onze evolutie besloten niet altijd nauwkeurig na te willen denken. Zou het niet prettig zijn als er een aantal mentale snelkoppelingen werden aangelegd, zodat er snel kon worden gereageerd? Welkom in de wereld van de bias. De Cognitive Bias Index heeft ze mooi op een rij gezet. Zo zijn er snelkoppelingen om snel te kunnen handelen. Of om niet al te veel details te hoeven onthouden. Ook beperken we graag de intake van informatie. Kortom, de hersenen hebben aantoonbaar de neiging om dingen over te slaan, te negeren of extra te vergroten. Puur omdat ze lui zijn.

Voorbeelden van biases

• The Dunning-Kruger Effect. Hoe minder je van iets weet, hoe meer je geneigd bent om te denken dat het eenvoudig te begrijpen is;
• Confirmation Bias. De aangeboren neiging om de ideeën die we zelf hebben extra te onderbouwen om ze (opnieuw) te bevestigen;
• Self-Serving Bias. We zijn gesteld op argumenten die onszelf vrijpleiten als we iets verkeerd doen. En prijzen onszelf extra bij succes.

Lees ook: Confirmation bias: Waarom we graag worden bevestigd?

De betekenis van bias gaat vooral over gedrag

Biases en heuristics hebben een heel belangrijke taak. Ze voorkomen dat we te lang bij dingen stil staan. Ja, dat lees je goed: de mens is geprogrammeerd met vooringenomenheid en mentale 'short-cuts' en dat heeft een doel. De hersenen hebben ongeveer 20% van de brandstof nodig van het menselijk lichaam, terwijl de hersenen maar 2% aan gewicht van het lichaam innemen. Verhoudingsgewijs gaan er dus veel te veel calorieën op aan de hersenen. Om energie te besparen, is 'optimale nieuwsgierigheid' doorgestreept tijdens onze evolutie. Hoe sneller we tot een oordeel kunnen komen, hoe 'beter' dit is. Althans, zo vindt de natuur. Wil je komen tot gedragsverandering? Hou dan rekening met de aangeboren afwijken waar alle mensen last van hebben.