5 redenen waarom corona maatregelen steeds slechter worden gevolgd

De pandemie is inmiddels ruim anderhalf jaar oud. Het draagvlak voor corona maatregelen lijkt steeds verder af te nemen. Een gedragsverandering is steeds moeilijker af te dwingen zo lijkt het. De maatregelen lijken namelijk steeds minder gevolgd te worden. Maar is dat niet logisch? Dit zijn 5 redenen waarom corona maatregelen steeds slechter worden gevolgd.

De inhoud van maatregelen, lijkt voortdurend te variëren

Een mens is gesteld op voorspelbare en consistente omstandigheden. Duidelijke spelregels helpen hierbij. Als je harder rijdt dan 107 km/uur op een 100 km/uur snelweg, dan krijg je een boete. In dit voorbeeld liggen de spelregels vast en voegt de samenleving zich daarnaar. In het geval van de corona maatregelen ontstaan er variaties op genomen maatregelen en wisselen de maatregelen voortdurend. Sommige ondernemingen mogen wel open en anderen niet. Welke ondernemingen dat zijn varieert. Waar deze variatie uit voortkomt is niet duidelijk. Soms houden we wel afstand van elkaar en op een ander moment is dat niet nodig. Het dragen van mondkapjes is soms wel verplicht, soms niet en waar dit verplicht wordt gesteld wisselt. De inhoud van de maatregelen lijkt voortdurend te variëren en dit kost niet alleen veel extra concentratie, maar komt ook de voorspelbaarheid van omstandigheden niet ten goede.

Hoe dan wel?

• Hanteer dezelfde spelregels in alle fases van de pandemie. Communiceer deze vooraf, op een herkenbare wijze en pas ze op iedereen toe;
• Leg vooraf uit welke maatregel op welk moment in gaat. Neem mensen voortdurend mee in de mate waarin een bepaalde maatregel dreigt.

Het moment waarop maatregelen worden aangepast, lijkt willekeurig

De tweede van 5 redenen waarom corona maatregelen steeds slechter worden gevolgd, heeft te maken met de persconferenties. Persconferenties lijken op willekeurige momenten belegd te worden en hebben altijd te maken met het nemen of beperken van maatregelen. Deze wisselende planning van persconferenties levert onvoorspelbare omstandigheden op en dit kost de mens extra energie. Het woord 'persconferentie' is door de associatie met 'maatregelen' voor velen inmiddels een beladen woord geworden. Soms worden er meerdere persconferenties binnen een week gehouden en het komt voor dat er maanden voorbij gaan zonder persconferentie. Dit geeft het beeld af dat er soms van week tot week, of zelfs van dag tot dag bepaald moet worden wat er staat te gebeuren. De samenleving krijgt daardoor een beeld dat de omgeving voortdurend kan wisselen en dit kan een gevoel van onvoorspelbaarheid en onveiligheid opleveren.

Hoe dan wel?

• Plan op vaste, periodieke momenten persconferenties, ook als er geen maatregelen te nemen zijn. Dit biedt ritme;
• Bied meer dan alleen het op- en afschalen van maatregelen, maar bijvoorbeeld ook achtergrond informatie. Hoe staan we ervoor? Dit biedt voorspelbaarheid.

De onderbouwing waarop maatregelen worden gebaseerd, lijkt te variëren

Wordt er bij maatregelen gestuurd op besmettingsaantallen, groepsimmuniteit, het aantal volle IC bedden of de R-waarde? Het is veel mensen niet duidelijk op welke uitgangspunten het beleid van de overheid wordt gevoerd. Daarnaast is er discussie over welke kengetallen nu leidend moeten zijn bij het nemen van maatregelen. Als een mens het idee krijgt dat de persoon die maatregelen afkondigt in zijn of haar onderbouwing varieert, dan is de kans kleiner dat de maatregelen worden begrepen. Daarnaast ontstaat er bij een wisselende onderbouwing een beeld dat 'men het zelf ook niet weet'. Een mens is op zoek naar consistentie en een betrouwbare bron.

Hoe dan wel?

• Bied via dezelfde, heldere, waarneembare criteria de onderbouwing waarop maatregelen gebaseerd worden. Dit biedt consistentie;
• Geef altijd inzage in die criteria, ook als daar geen directe aanleiding toe is. Bijvoorbeeld via een dashboard. De mens is op zoek naar feedback.

Wat het effect is van specifieke maatregelen, blijft onduidelijk

Zo gedetailleerd als maatregelen soms worden uitgewerkt, zo grof blijft de benaming van succes. We hebben 'weinig' of 'veel' besmettingen en er liggen 'weinig' of 'veel' mensen in het ziekenhuis. Waar specifieke maatregelen toe leiden, blijft onduidelijk. Heeft het nu wel of geen effect als ik mijn mondkapje in de supermarkt draag? Had die avondklok nut? Leidt het verbieden van evenementen echt tot goede resultaten? De mens is gesteld op specifieke feedback als we een complexe handeling verrichten. Bij een rijexamen krijg je specifiek te horen op welke onderdelen je het goed en nog niet goed deed. Het effect van hetgeen je doet wordt zo duidelijk. Tot nu toe blijft onduidelijk welk effect specifieke maatregelen sorteren, waardoor de mens niet weet waar hij wel of niet goed aan doet.

Hoe dan wel?

• Specificeer welke maatregel wat opgeleverd heeft. Zo wordt de effectiviteit van maatregelen inzichtelijk;
• Werk volgens een vaste routekaart van maatregelen. Zo kan het effect van op- en afschalen per maatregel inzichtelijk gemaakt worden.

De rechtvaardigheid van maatregelen staat voortdurend ter discussie

Variatie op de inhoud van de maatregelen, de onvoorspelbare timing, de variabele onderbouwing en het gebrek aan feedback over de effectiviteit van maatregelen geeft veel voeding aan discussie. De laatste van de 5 redenen waarom corona maatregelen steeds minder effectief worden is misschien wel de meest wezenlijke. Als een mens ergens extra gevoelig voor blijkt te zijn, dan is het wel een rechtvaardige behandeling. Met alle variatie rondom maatregelen is hangt voortdurend de vraag of een maatregel nu wel 'rechtvaardig' is. Een gebrek aan rechtvaardigheid drukt de knoppen diep in bij de mens. Daarmee is het bijvoorbeeld goed voor te stellen dat horeca ondernemers er 'helemaal klaar mee zijn'. 

Dit waren de 5 redenen waarom - volgens de Gedragscoach - corona maatregelen steeds slechter worden gevolgd. Aanvullingen? Stuur even een berichtje >>